Кітапханалық-ақпараттық орталықтың құрылымы

• Қызмет көрсету бөлімі (гидро кешені);
• Ақпараттық-кітапханалық қызмет көрсету бөлімі  (технологиялық кешені);
• Кітап қорын толықтыру және каталогтандыру секторы (технологиялық кешені);
• Цифрландыру және IT секторы (технологиялық кешені);
• Деректер қорын үйлестіру секторы (технологиялық кешені);
• Ғылыми-библиографиялық қызмет секторы (технологиялық кешені);
• Әдістемелік кабинет (технологиялық кешені);
• №1 көркем әдебиет секторы (Гуманитарлық-әлеуметтік ғылымдар факультеті);
• №2 көркем әдебиет секторы (гидро кешені);
• №1 оқу залы (Гуманитарлық-әлеуметтік ғылымдар факультеті);
• №2 оқу залы (технологиялық кешені);
• №3 оқу залы  (Экономика және бизнес факультеті);
• №4 мерзімді басылымдар оқу залы (технологиялық кешені);
• №5 оқу залы (гидро кешені);
• № 6 оқу залы (гидро кешені);
• №7 ғылыми әдебиеттер оқу залы (гидро кешені);
• № 8 түнгі оқу залы  (№1 жатақхана);
• № 9 электронды оқу залы (технологиялық кешені);
• №10 оқу залы (Қаратау қ.);
• №11 түнгі оқу залы  (№2 жатақхана);
• №12 электронды оқу залы (гидро кешені);
• №13  электрондық каталогтар залы (гидро кешені);
• № 14 ғылыми әдебиеттер оқу залы (технологиялық кешені);

Кітап қорын толықтыру  және каталогтандыру секторы

        Кітап қорын толықтыру  және каталогтандыру секторының негізгі қызметі:

• қорды оқулықтармен, ғылыми және көркем әдебиеттермен, мерзімді басылымдармен, электронды тасмалдағыштағы әдебиеттермен университет профилі мен оқырмандар сұранысына сәйкес әр түрлі толықтыру көздері арқылы кітапхана қорын сапалы толықтыру;
• қорды сапалы қалыптастыру, есепке алу және оларды сақтауды  қамтамасыз ету;
• толықтырудың негізгі үрдістері: есеп, толықтыру, кітапқа  «штрих-код» қою, әдебиеттерді ғылыми өңдеу, тапсырыстарды енгізу, мерзімді басылымдарға жазылу мен тіркеу жұмыстарын «КАБИС» бағдарламасы бойынша жүзеге асыру;
• жаңа түскен басылымдарға электронды каталогтың деректер қорын қалыптастырып, кітапхананың бас каталогын ұйымдастырып оны жүргізу;
• кітап қорын сақтау мақсатында кітапханалық-ақпараттық орталықтың құрылымдық бөлімшелеріне тексерулер ұйымдастыру;
• университеттің және кітапханалық-ақпараттық орталықтың басқа құрылымдық бөлімшелерінен тапсырыс қабылдау;
• қорды толықтыру үшін баспалардың прайс парақтары мен тақырыптық жоспарларын қарау;
• әдебиеттерді сатып алу жолын қарастыру, баспалардың тақырыптық жоспарларымен танысып,  кітап сауда орындарымен байланыста болу;
• кітап айырбасын жүзеге асыру;
• оқулықтармен және мерзімді басылымдармен қамтамасыз ету көрсеткішін талапқа сай жеткізу;
• мерзімді басылымдарға жазылып және оның түсу барысын қадағалау;
• университет мамандықтарында оқылатын пәндер бойынша сол мамандықтың кітаппен қамтамасыз етілуіне ақпарат беріп отыру;
• кафедралардың ұсынысы бойынша әдебиеттер алу үшін баспаларға тапсырыс жіберу;
• университетің кафедраларына баспалардың жарнама, ұсыныс қағаздарын, тақырыптық жоспарларын тарату;
• қордың кітапханалық-ақпараттық орталықтың талаптарына және оқырман сұранысын қанағаттандыратын ережеге сай болуы үшін оны зерттеу.
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтың қоры ҚР Ғылым және білім министрлігінің 19 қаңтар 2016 жылғы №44 бұйрығына сәйкес «ҚР мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар  қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау жөніндегі қағидалары», 11.12.2018 жылы университет ректоры бекіткен №529 бұйрығымен  «М.Х.Дулати атындағы ТарМУ Кітапханалық-ақпараттық орталықтың қорын қалыптастыру ережесі» негізінде толықтырылады.

Цифрландыру және  IT секторы

 Цифрландыру және IT секторының  негізгі қызметі:

• авторлық құқықты сақтай отырып, деректер қорын үйлестіру секторымен бірлесіп, бағалы және сирек кездесетін кітаптар мен құжаттарды  және ПОҚ еңбектерін  сандық жүйеге көшіру;
• сандық жүйеге көшкен құжаттарға есеп жүргізу;
• кітапхана қорын толықтыру үшін сандық жүйеге көшкен электронды құжаттарды өңдеп, қалыптастыру;
• ақпаратты беру, пайдалану, сақтауды кітапханалық-ақпараттық орталықта автоматтандыру режимінде қамтамасыз ету;
• Кітапханалық-ақпаратық орталық Web-сайтын техникалық қолдау;
• Кітапханалық-ақпаратық орталық Web-сайтының мазмұнын толықтырып, ақпаратпен қамтамасыз ету;
• Кітапханалық-ақпаратық орталықтың жергілікті компьютерлік желісін дамыту;
• электронды құжаттардың форматын сақтау,  ұсыну;
• электронды кітаптардың әр түрлі нұсқаларын (pdf,djvu,rar)  қалыптастыру;
• электрондық құжаттардың резервтік көшірмесін  қамтамасыз  ету;
• ақпаратты электронды тасымалдағыштарға жазып көшіру; (USB,CD, DVD)
• М.Х.Дулати атындағы ТарМУ «Электронды – кітапханалық жүйесін»  құру;
• кітапхана жұмысына қажетті бағдарламалық ұсыныстар, жарнамалы құралдар әзірлеу; (буклеттер, жолсілтегіштер, стендтер);
• виртуалды кітап көрмелерін ұйымдастыру;
• компьютер техникаларына профилактикалық іс-шаралар жүргізу;
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтыңтың барлық бөлімдерінде компьютерлік коммуникациялар жүйесін дамыту;
• Кітапхана үрдісіне жаңа инновациялық технологияларды енгізу;
• Жаңа ақпараттық технологиялар орталығымен бірлесе отырып, серверді жүйелі қолдау.

Деректер қорын үйлестіру секторы

• Деректер қорын үйлестіру секторының негізгі қызметі:
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтың бірыңғай деректер қорын ұйымдастыру;
• «КАБИС» бағдарламасы бойынша жұмысты демеу және жетілдіру;
• «КАБИС» немесе басқа да автоматтандырылған ақпараттық-кітапханалық жүйелердің барлық мүмкіндіктерін жетік игеру;
• ретроконверсия жұмысын дұрыс ұйымдастыру және жеңілдету бағытында жұмыс жасау;
• «Электрондық ресурстар» каталогын толықтыру, редакциялау;
• ЭК деректер қорының сақтық көшірмесін жасау /айына 1 рет;
• ақпараттардың библиографиялық сипаттамасын стандартқа сәйкес жазылуын және сапасын қадағалау;
• салалық рубрика және түйін сөз сөздігін құрып, енгізілген өзгерістер мен қосымшаларға сәйкес толықтырылып, жаңартып отыру;
• цифрландыру және IT секторымен бірлесе отырып, сирек қордағы және аз даналы әдебиеттерді сканерден өткізу арқылы толықмәтінін электронды каталогқа стандарттарға сай енгізіп отыру;
• «Кітапхана ісі» саласына қатысты барлық мемлекеттік және мемлекетаралық стандарттар бойынша жұмыс істеу және кітапханалық-ақпараттық орталық қызметкерлерінің осы стандарттар негізінде жұмыс атқаруын қадағалап, қызметкерлердің осы бағыттағы біліктіліктерін жетілдіруге байланысты іс-шаралар ұйымдастыру;
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтың жалпы  деректер қорынының  мазмұны мен сапасын  қадағалау, дербес көмек көрсету;
• барлық базалар бойынша библиографиялық жазбаларды енгізіп, мемлекетаралық стандарттарға сәйкес тексеріп  түзету;
• пәндік рубрикаторды (айдар), кілт сөздер сөздігін жетілдіру;
• толықмәтінді деректер қорын дамыту; (меншікті электронды каталогтың деректер қорын, иемденген толықмәтінді деректер қорын).

Ғылыми-библиографиялық қызмет секторы

• Ғылыми-библиографиялық қызмет секторының негізгі қызметі:
• барлық пайдаланушыларға  ақпараттық,  анықтамалық-библиографиялық  қызмет көрсету;
• библиографиялық жазбаларды енгізу, тексеру  және түзету;
• анықтамаларды орындау (тақырыптық, фактографиялық, адрестік, нақтылау т.б.);
• дәстүрлі библиографиялық, виртуалды орындалған анықтамаларға талдау жасау және орындалмау себептерін анықтау;
• ақпаратты іріктеп тарату жүйесінде (ИРИ) және басшыларға саралап қызмет көрсету жүйесінде (ДОР) ақпараттық - библиографиялық жұмыстар жүргізу;
• тақырып бойынша электрондық каталогтың деректер қорынан әдебиеттер тізімін құрастыру;
• пайдаланушыларға ақпарат күні, кафедра күндері, факультет декадасы, магистранттар мен докторанттар күнін т.б ақпараттық  іс-шараларды ұйымдастыру;
• университет профессор-оқытушылар құрамының  мақалалары мен еңбектерінің толық мәтіндерін және өлкетану материалдарын ЭК енгізу жұмыстарын жетілдіру;
• пайдаланушыларды толық және жедел анықтамалық–библиографиялық ақпаратпен қамтамасыз ету;\
• библиографиялық және  биобиблиографиялық көрсеткіштер құрастыру;
• ТарМУ–да қорғалған диссертациялар мен авторефераттар қорын жинақтау;
• тақырыптық және ашық көрмелерін ұйымдастыру.

Әдістемелік  кабинет

• Әдістемелік кабинеттің  негізгі қызметі:
• әлем кітапханаларының озық тәжірибелерін насихаттап, кітапхана ісіне енгізу;
• әдістемелік көмек көрсету мақсатында кітапханаларды аралау, іс-сапарларға шығу;
• кітапхана-ақпарат орталықтың негізгі құжаттарын (жарғылар, ережелер, нұсқаулықтар) әзірлеу және түзету;
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтың жылдық, жарты жылдық жұмыс жоспарлары мен есептерін құрастырып, олардың орындалуын тексеріп, статистикалық мәліметтерге анализ жасап оны сақтау;
• Кітапханалық-ақпараттық орталықта маркетинг зерттеулерін жүргізу;
• түрлі жарнамалық және мерекелік іс-шараларды жоспарлап ұйымдастыру;
• Кітапханалық-ақпараттық орталық қызметкерлерінің біліктілігін жетілдіру мақсатында іс-шараларды (конференция, аймақтық кітапханашылар форумы, семинарлар, тренингтер, оқыту-курстарын және т.б.) жүзеге асыру;
• кітапхана ісіндегі жаңаша жұмыс түрлерін айқындау оны кітапханалық-ақпараттық орталық қызметіне енгізу;
• Кітапханалық-ақпараттық орталық қызметінің мониторингін жүргізіп, оларға әдістемелік, ұсыныстық және ақпараттық басылымдар құрастырып шығару;
• талдау, ақпараттық анықтамаларды құру, кеңес беру;
• кәсіби мерзімді басылымдардан мақалалар қорын жинақтау;

 Қызмет көрсету бөлімдері

• Қызмет көрсету бөлімдерінің негізгі қызметтері:
• білім беру, ғылыми және мәдени-ағарту жұмыстары бойынша пайдаланушылардың барлық санаттарына сапалы анықтамалық - библиографиялық,  кітапханалық- ақпараттық қызмет көрсету;
• пайдаланушыларды оқу, оқу-әдістемелік және ғылыми әдебиеттермен қамтамасыз ету;
• оқырмандарды тіркеу және қайта тіркеу үрдісін ұйымдастыру;
• жоғары оқу орнының студенттеріне, оқытушылары мен қызметкерлеріне тиімді, ұтымды, жедел және сапалы қызмет көрсетуді ұйымдастыру;
• қорды қосымша толықтыру және оқырман сұранысын  толық қанағаттандыру мақсатында кітаппен қамтамасыз етілуін және оқылуын талдау;
• қанағаттандырылмаған сұраныспен және қарыз оқырмандармен жұмыс;
• оқырманға  ақпарат  таңдауда консультациялық көмек көрсету;
• Кітапханалық-ақпараттық орталық пайдаланушыларына «КАБИС» бағдарламасында құрастырылған электрондық каталог бойынша қызмет көрсету:
• тіркелген пайдаланушыларға қажетті кітаптарын үйге  алуға көмек көрсету;
• құжаттарды уақтылы қайтаруын бақылау;
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтың қызмет көрсету бөлімдеріне қарасты қорында әлем классиктерінің шығармаларымен қатар қазақ әдебиетінің туындылары, поэзия, прозалар жинақталған көркем әдебиет секторы жұмыс істейді.
• Әдебиетті насихаттау мақсатында барлық мамандықтар бойынша тақырыптық кітап көрмелері ұйымдастырылады.

Кітапхана-ақпарат орталығының қызмет көрсету бөлімінде  ХХ ғасырдың басындағы ХІХ ғасырдың аяғындағы 1043 басылымдары бар сирек кездесетін әдебиеттер қоры жеке бөлінген. Қордың негізгі бөлігін энциклопедиялар, сөздіктер және анықтамалықтар құрайды. Құнды басылымдар: "Гранат" институтының 41 томдық энциклопедиялық сөздігі, "въ Вашингтонъ конгресінің жаңа кітапханасының сипаттамасы", "как люди на свете живут. Италиялықтар", Ресей Ғылым академиясының "Ломоносов және Елизаветинское уақыт".

Оқу залдары

Университет студенттерінің білім алу барысында жан-жақты дайындалуына мүмкіндік беретін және едәуір уақытын өткізетін жері - мамандандырылған, электронды, мерзімді басылымдар  оқу залдары екені белгілі. Оқу залдарының кітап қорында барлық сала бойынша құнды отандық және шет елдік авторлардың басылымдары, соның ішінде кітапханаға жалғыз данада түскен басылымдар,  электронды, мерзімді басылымдар жинақталған. Әдебиеттерді тек оқу залында ғана пайдалануға болады.

• Оқу залының атқаратын қызмет бағыттары:
• пайдаланушыларға жеке және топтық кітапханалық-ақпараттық қызмет көрсету;
• ақпараттық ізденіс бойынша кеңестер беру;
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтың ақпараттық ресурстарын пайдалану мүмкіндігін қамтамасыз ету;
• Кітапханалық-ақпараттық орталықтың электрондық каталогы және толық мәтінді деректер қорларын пайдалануда  көмек беру;
• электрондық кітапхананың ақпараттық ресурстары туралы мәлімет беру;
• ақпараттық ресурстармен жұмыс істеуге арналған электронды оқу залының компьютерлерінің қолжетімділікті қамтамасыз ету;
• оқу залынан берілген құжаттарға бақылау жасау;
• анықтамалық-ақпараттық тапсырыстарды орындау;

ашық көрмелік және ақпараттық-оқыту іс-шараларын өткізу.